Preparativi per la spedizione in Britannia

Testo

Extrema aestate cum hiems (cattiva stagione) appropinquaret, tamen Caesari visum est in Britanniam navigare, quia omnibus fere Gallicis bellis inde subsidia ad hostes Romanorum missa esse videbantur. Etiamsi tempus anni ad bellum gerendum deficiebat, optimum esse ei videbatur insulam adire, genus incolarum eorumque mores perspicere, oras, portus, aditus cognoscere. Haec omnia fere Gallis erant incognita, quia nemo, praeter mercatores, illuc adibat, quibus tamen solum orae maritimae et eae regiones, quae contra Galliam sunt, notae erant.

Nam interiora loca barbarae et ferae gentes incolere dicebantur. Itaque Caesar omnes mercatores undique ad se evocavit, qui iussi sunt quae novissent exponere. At, cum diu eos interrogavisset, nihil, quod sibi utile videretur, reperire potuit: neque quae esset magnitudo insulae, neque quae aut quantae nationes eam incolerent, neque quem usum belli haberent aut quibus institutis uterentur, neque qui viderentur esse idonei portus ad maiorem navium multitudinem. Ad haec cognoscenda, priusquam periculum faceret, Caium Volusenum legatum cum longa nave in insulam praemittit eique imperat ut ad se quam primum revertatur.

Traduzione

Al termine dell’estate, benché si avvicinasse la cattiva stagione, Cesare decise di navigare verso la Britannia, poiché in quasi tutte le guerre galliche sembrava che da quel luogo fossero state mandate truppe di appoggio ai nemici dei Romani. Anche se scarseggiava il tempo dell’anno per fare una guerra, egli riteneva essere ottima cosa andare nell’isola, osservare la razza degli abitanti ed i loro costumi, conoscere le coste, i porti, gli approdi. Tutte queste cose erano quasi sconosciute, perché nessuno andava in quel luogo eccetto i mercanti, ai quali peraltro erano note solo le coste del mare e quelle regioni che sono di fronte alla Gallia.

Infatti si diceva che genti barbare e feroci abitassero l’interno. E così Cesare chiamò a se da ogni luogo tutti i  mercanti, ai quali ordinò di esporre quello che sapevano. Ma sebbene li interrogasse a lungo, non poté trovare nulla che gli sembrasse utile: né quale fosse la grandezza dell’isola, né quali o quanti tribù la abitassero, né quale condotta di guerra avessero o quali usanze praticassero, né quali sembrassero essere porti idonei ad un maggior numero di navi. Per conoscere queste cose,  prima di fare il tentativo, manda avanti sull’isola il legato Caio Voluseno con una nave da guerra e gli ordina di ritornare da lui quanto prima.