Dignità della vita di campagna

TESTO

In vita rustica Manius Curius, cum de Sabinis, de Samnitibus, de Pyrrho triumphasset, consumpsit extremum tempus aetatis. Cuius ego villam contemplans – abest enim non longe a me – admirari satis non possum vel hominis illius continentiam vel temporum disciplinam. Cum ei, ad focum sedenti, magnum auri pondus Samnites attulissent, repudiati sunt. Non enim aurum habere praeclarum ei videbatur, sed eis, qui haberent aurum, imperare. Poteratne tantus animus iucundam non efficere senectutem? In agris vivebant tum senatores et aranti Lucio Quinctio Cincinnato nuntiatum est eum dictatorem factum esse. A villa tum in senatum arcessebantur et Curius et ceteri senes. Num igitur horum senectus miserabilis fuit, qui se agri cultione oblectabant? Mea quidem sententia nulla senectus potest esse beatior et delectatione et copia omnium rerum. da Cicerone

TRADUZIONE

Manio Curio, avendo trionfato sui Sabini, sui Sanniti, su Pirro, passò l’estremo tempo della sua vita nella vita di campagna . Io, guardando la sua casa – infatti non è molto lontana da me – non posso ammirare abbastanza sia la moderazione di quell’uomo che la disciplina dei tempi. Quando  i Sanniti gli avevano portato una grande quantità di oro, mentre sedeva vicino al fuoco, li mandò via. Non gli sembrava infatti nobile  possedere l’oro, ma comandare a quelli che avevano l’oro. Poteva un animo così grande non avere una felice vecchiaia? Allora i senatori vivevano nei campi e fu annunciato a Cincinnato che era stato nominato dittatore mentre stava arando; dalla casa di campagna erano chiamati in senato sia Curio sia altri anziani. Forse dunque fu miserabile la vecchiaia di coloro che si dilettavano nella coltivazione dei campi? A mio parere nessuna vecchiaia può essere più felice sia per diletto sia per l’abbondanza di ogni cosa.