Il dado è tratto

Caesar, consecutus suas cohortes ad Rubiconem flumen, qui provinciae (giurisdizione) eius finis erat, paulum constitit ac, reputans quid moliretur, conversus ad milites: «Etiamnunc – inquit – regredi possumus; sed, si ponticulum hunc superaverimus, statim in armis erimus». Dum ipse cunctatur, mirum portentum apparuit. Nam quidam homo eximia corporis magnitudine et forma repente conspectus est, harundine (flauto) canens. Ut eum audirent cum multi incolae vicinitatis et plurimi milites ex stationibus convenissent, inter quos aenatores erant, ille rapuit ab uno tubam, prosiluit in fluminis undas et ingenti spiritu classicum (segnale di battaglia) canens, contendit ad alteram ripam. Tunc Caesar: «Eamus (Andiamo) – inquit – quo (dove) deorum voluntas et adversariorum pervicacia nos vocant. Alea iacta est». Hoc cum dixisset, flumen transire coepit.

TRADUZIONE

Cesare, condotte le sue coorti al fiume Rubicone, che era il confine della sua giurisdizione, sostò un po’ e, riflettendo a cosa avrebbe suscitato, rivolto ai soldati: “Ancora ora – disse – possiamo tornare indietro; ma se avremo superato questo ponticello, saremo immediatamente in guerra”. Mentre egli indugia, appare un segno prodigioso. Infatti un tale di enorme corporatura e prestanza attira l’attenzione, suonando un flauto. Poiché molti abitanti delle vicinanze e moltissimi soldati, fra i quali vi erano dei trombettieri, erano accorsi per udirlo, egli strappò ad uno la tromba, entrò nelle onde del fiume e dando con gran fiato il segnale di battaglia, si diresse all’altra riva. Allora Cesare: “Andiamo – disse –  dove la volontà degli dei e l’ostinazione degli avversari ci chiamano. Il dado è tratto”. Ciò detto, iniziò ad attraversare il fiume.