La vita in campagna

In vita rustica Manius Curius, cum de Sabinis, de Samnitibus, de Pyrrho triumphasset, consumpsit extremum tempus aetatis. Cuius quidem ego villam contemplans admirari satis non possum vel hominis ipsius continentiam vel temporum disciplinam. Curio ad focum sedenti magnum auri pondus Samnites cum attulissent, repudiati sunt. Malebat enim eis qui aurum haberent imperare quam ipse aurum habere. Poteratne tantus animus efficere non iucundam senectutem? In agris erant tum senatores, siquidem (se è vero che) aranti Lucio Quinctio Cincinnato nuntiatum est eum dictatorem esse factum; rure in senatum arcessebantur et Curius et ceteri senes. Num igitur horum senectus miserabilis fuit, qui se agri cultione oblectabant? Mea quidem sententia, haud scio an nulla beatior possit esse et delectatione et saturitate copiaque rerum omnium. da Cicerone

TRADUZIONE

Manio Curio, dopo aver trionfato sui Sabini, sui Sanniti e su Pirro, trascorse l’ultimo tempo della vecchiaia nella vita agreste. Osservando la sua villa io non posso ammirare abbastanza sia la moderazione di quell’uomo sia la disciplina dei tempi. Quando i Sanniti portarono a Curio che sedeva accanto al focolare una gran quantità di oro, vennero cacciati. Preferiva infatti comandare coloro che avevano l’oro piuttosto che avere egli stesso l’oro. Poteva mai un animo così grande condurre ad una vecchiaia melanconica? Allora i senatori vivevano nei campi se è vero che, mentre stava arando, a Lucio Quinzio Cincinnato venne annunziato che era stato nominato dittatore; dalla campagna sia Curio sia gli altri anziani venivano convocati al senato. Quindi fu forse triste la vecchiaia di costoro, che si occupavano con piacere della coltivazione dei campi?  Secondo il mio parere, non so se possa esserci nulla di più felice sia per diletto sia per il piacere sia per l’abbondanza e quantità di ogni cosa.