Varo, rendimi le mie legioni (pag. 361)

Arminius, princeps Cheruscorum, cum per nonnullos annos in exercitu Romano militavisset et civitatem (diritto di cittadinanza) adeptus esset (ottenere), in patriam regressus (ritornare), brevi tempore fortitudine et prudentia (intelligenza) magnam inter suos auctoritatem consecutus erat (raggiungere). Cum autem Augustus legiones, quibus praeerat (comandare) Quintilius Varus, in Germaniam misisset ut ibi barbarorum seditiones coerceret (sedare), Arminius, patriam suam servitute Romanorum liberare cupiens (desiderare), dolum (inganno) excogitavit. Varum enim hortatus est ut in interiorem (interna) Germaniae partem cum exercitu ingrederetur (inoltrarsi). Varus, nullum dolum subesse (esserci sotto) suspicatus (sospettare), cum tribus legionibus profectus est, sed, cum in silva Teutoburgensi (di Teutoburgo) versaretur (trovarsi), ex improviso Germani, ab ipso Arminio ducti, Romanum agmen (esercito), imbre (pioggia) perpetuo fatigatum (sfinito) paludibusque circumdatum, aggressi sunt. Tradunt Romanos fortiter pugnavisse, sed tandem (alla fine) oppressos esse (soverchiare). Plurimi ceduntur (massacrare) aut capiuntur (catturare); Varus, de salute (salvezza) desperans, sua ipsa manu se interemit (uccidere). Qua clade (sconfitta) cognita, imperator Augustus, interitum (perdita) suarum legionum graviter conquestus esse (rimpiangere) fertur et saepe illis diebus ingemuisse (gemere) dicens: «Vare, redde mihi legiones meas!».

TRADUZIONE

Arminio, principe dei Cherusci, avendo militato per alcuni anni nell’esercito Romano ed avendo ottenuto il diritto di cittadinanza, ritornato in patria, in poco tempo con la forza e l’intelligenza aveva raggiunto una grande autorità fra i suoi. Poiché poi Augusto aveva mandato in Germania le legioni che erano comandate da Quintilio Varo per sedarvi le rivolte dei barbari, Arminio desiderando liberare la sua patria dalla schiavitù dei Romani, escogitò un inganno. Consigliò Varo di inoltrarsi con l’esercito nella parte più interna della Germania. Varo non sospettando che ci fosse sotto un inganno partì con tre legioni, ma quando si trovò nella foresta di Teutoburgo, improvvisamente i Germani, guidati dallo stesso Arminio, assalirono l’esercito dei Romani sfiniti dalla pioggia continua e circondato dalle paludi. Si racconta che i Romani combattessero con vigore, ma alla fine fossero soverchiati. Moltissimi furono massacrati o catturati; Varo, disperando della salvezza, si uccise di sua mano. Si dice che l’imperatore Augusto, venuto a conoscenza della sconfitta, l’imperatore Augusto abbia rimpianto fortemente la perdita delle sue legioni e spesso in quei giorni gemesse dicendo: “Varo, restituiscimi le mie legioni”.