Nunc paucis verbis Octaviani Augusti laudes dicendas esse arbitror. Attamen etiam dicendum est eum saepe a Fortuna adiutum esse. Nam, quodcumque susceperat, id semper prospere ei eveniebat. Nec silentio praetereundae sunt laudes scriptorum et adulatorum. Quotiescumque enim aliquid, vel (anche se) mediocre, suscepturus erat, semper ei aderat vel scriptor vel poeta, qui rem laudibus efferebat. […]
Coalizione latina contro Roma
Testo Anno trecentesimo quinto decimo post Urbem conditam, cum Fidenates contra Romanos rebellavissent, legatos ad Veientes miserunt ut auxilium poscerent. Veientium erat rex Volumnius, qui benigne eos accepit. Cum legati mandata sua exposuissent, rex statuit ut utraque civitas se coniungeret cum Volscis, quorum civitas non longe ab Urbe est. Tunc senatus populusque Romanus Mamercum Aemilium […]
Un orribile fatto di sangue
Heraclea, Hieronis filia, cum multitudinem iratam ad se venientem cognovisset et in sacrarium familiare confugisset secumque duas filias duxisset, non salutem pro se petivit sed tumultuantes rogavit ut puellis parcerent (avessero rispetto) ne tyrannorum scelera imitarentur (imitassero). Sed illi mulierem, a penetralibus abstractam, iugulaverunt. In virgines deinde, matris cruore aspersas, impetum fecerunt, quae, furore impulsae, […]
L’asino e il vecchio
Testo Cum principatum commutant, nihil praeter dominum mutant pauperes. Quam vera sit haec sententia brevis fabella, quam Phaedrus scripsit, docet. Timidus senex pascebat asellum suum in prato, cum repente hostes magno cum clamore supervenerunt. Hoc tumultu perterritus, dominus rogabat ut secum fugeret cum in manus hostium ambo casuri essent. Non tamen precibus domini obtemperavit asinus, […]
I giovani vanno guidati
Pueri regendi sunt hominibus prudentissimis et probis, quia illi interdum ignorant quid faciendum aut fugiendum aut omittendum sit. At saepe pueri, cum (benché) eis sequenda sint praecepta et consilia seniorum et parentum, aures libenter praebent hominibus improbis et fallacibus. Nam saepe in puerili aetate inest Studium novarum rerum et insuetarum viarum. Hoc Studium quodammodo naturae […]
Il tesoro nel campo
Agricola quidam, cum iam moriturus esset, ad se arcessivit filios suos eisque dixit: “Mors avidis manibus me ereptura est et ego de hac vita discessurus. Nihil vobis in hereditatem relicturus sum, praeter agellum, quem ego assidue per multos annos colui. In hoc sepultus iacet thesaurus magnae pecuniae, sed ubi iaceat vobis dicere nescio. Vobis totus […]
Ritratto di Giulio Cesare
Testo Fuisse traditur excelsa statura, colore candido, teretibus membris, ore paulo pleniore, nigris vegetisque oculis, valitudine prospera, nisi quod tempore extremo repente animo linqui atque etiam per somnum exterreri solebat. 2 Circa corporis curam morosior, non solum tondebatur diligenter ac radebatur, sed etiam vellebatur; calvitii vero deformitatem iniquissime ferret. Ideoque et deficientem capillum revocare a […]
Ritratto di Domiziano
Testo Statura fuit procera, vultu modesto ruborisque pleno, grandibus oculis, verum acie hebetiore; praeterea pulcher ac decens, maxime in iuventa, et quidem toto corpore, exceptis pedibus, quorum digitos restrictiores habebat; postea calvitio quoque deformis et obesitate ventris et crurum gracilitate, quae tamen ei valitudine longa remacruerant. Traduzione Domiziano era d’alta statura, con un volto modesto […]
Il testamento di Trimalchione
Testo “Amici”, – inquit Trimalchio – et servi homines sunt et aeque unum lactem biberunt. Mei servi cito aquam liberam gustabunt: ad summam, omnes illos in testamento meo manumitto. Philargyro etiam fundum lego, Carioni quoque insulam et vicesimam et lectum stratum. Nam Fortunatam meam heredem facio et commendo illam omnibus amicis meis. Et haec ideo […]
L’orgoglio di essere cittadino romano
Testo Homines tenues, obscuro loco nati, navigant, adeunt ad ea loca quae numquam antea viderunt, ubi neque noti esse iis quo venerunt, neque semper cum cognitoribus esse possunt. Hac una tamen fiducia civitatis non modo apud nostros magistratus, qui et legum et existimationis periculo continentur, neque apud civis solum Romanos, qui et sermonis et iuris […]